به نقل از «خبرآنلاین»

توصیف جنجال برانگیز درباره آیت الله هاشمی رفسنجانی /مهندس بازرگان به امام تحمیل شده بود؟

تاریخ انتشار: ۲۵ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۹۱۲۲۴

مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی ۶ سند از اسناد مربوط به نحوۀ شکل‌گیری و فعالیت «شورای انقلاب» را در روزهای اوج انقلاب ۵۷ منتشر کرده است. نهادی که مأموریت انتقال قدرت و بعد از پیروزی قانون‌گذاری در غیاب مجلس و حتی انجام وظایف قوه مجریه پس از استعفای مهندس بازرگان را تا ۲۹ تیر ۱۳۵۹ بر عهده داشت.

برای این اسناد از این حیث که بعضا حاوی دستخط اصلی شخص امام خمینی و اصلاحات و نظرات ایشان همراه با اسامی چهره‌های درجه اول در سال ۱۳۵۷ است می‌توان اهمیت و اعتبار تاریخی و استنادی درخوری قایل شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این اسناد را تارنمای جماران منتشر کرده و توضیح و تفسیر آقای حمید انصاری قائم مقام مؤسسه را هم به آن منضم کرده است.

این اسناد برای اولین بار منتشر می شوند /تصویر یادداشت آیت الله هاشمی و شهید مطهری

هر چند بهتر آن بود که ایشان به جای ارایه تحلیل و تفسیر سیاسی تنها به بیان نکات فنی بسنده می‌کرد. مثلا این که روند انتشار اسناد چگونه بوده است و چرا این قدر دیر و با تأخیر این کار را انجام داده‌اند در حالی که نه محرمانه‌اند و نه اطلاعات آن علیه منافع ملی به کار می‌آید اما آن قدر دیر منتشر شده که از اعضای اصلی شورای انقلاب به جز آیت‌الله سید علی خامنه‌ای همه از دنیا رفته‌اند (البته میرحسین موسوی و حبیب‌الله پیمان که در جلساتی حاضر بوده‌اند در قید حیات‌اند ولی به اولی دست‌رسی نیست‌ و حضور دومی هم چندان رسمی نبوده).

از راست: ردیف اول: بهشتی،آیت الله خامنه ای، منتظری، موسوی اردبیلی
ردیف دوم: هاشمی رفسنجانی، باهنر، طالقانی، مطهری
ردیف سوم: مهدوی‌کنی، حسن حبیبی، عزت‌الله سحابی، علی‌اکبر معین‌فر
ردیف چهارم: عباس شیبانی، صادق قطب زاده، ابوالحسن بنی‌صدر و مهندس بازرگان

از این رو بهتر بود اسناد مورد بحث در زمان حیات چهره‌هایی چون عباس شیبانی، علی اکبر معین‌فر و مهم‌تر از همه خود آیت‌الله هاشمی رفسنجانی منتشر می‌شد تا به بهانۀ آن مجال گفت‌وگو با آنان و تحلیل و تفسیرشان فراهم می‌آمد زیرا جایگاه رهبری به عنوان یگانه بازمانده آن نهاد چنان است که نمی‌توان از ایشان خواست دربارۀ فلان جمله توضیح دهند و قطعا در این جایگاه ذکر پاره‌ای نکات را به مصلحت نمی‌دانند اما این امکان دربارۀ دیگر اعضای شورا میسر بود حال آن که اکنون از دنیا رفته‌اند.

ابوالحسن بنی‌صدر و عباس شیبانی در زمره آخرین‌ها بودند خاصه این که یکی از اسناد به خط ابوالحسن بنی‌صدر است که به اقتضای ریاست جمهوری در بخش قابل توجهی از آن دوران شورای انقلاب رییس آن هم بوده است.

ابتدا به طور خلاصه توضیح می‌دهم این ۶ سند دربارۀ چیست و در پی آن نکاتی را پیرامون آنان می‌آورم:

سند اول: دست نوشته‌ای است از مهندس مصطفی کتیرایی از اعضای شورای انقلاب که در اختیار امام خمینی قرار گرفته و در آن با خط خودشان اصلاحات مختصر ولی بسیار کلیدی و مهمی انجام داده‌اند.

سند دوم: نامۀ هیأت ۵ نفره یا هستۀ اولیه شورای انقلاب به امام خمینی در ۲۶ آذر ۱۳۵۷ است. این ۵ نفر که خود روحانی‌اند در این نامه شخصیت ملی مذهبی و غیر روحانی را به قصد اضافه شدن به ترکیب شورا معرفی می‌کنند. از این رو می‌توان گفت در این زمان شورای انقلاب ۱۱ عضو (۴+۷) خود را می‌شناسد. چرا که آن ۵ نفر موسوی‌اردبیلی، بهشتی، هاشمی رفسنجانی، باهنر و مطهری بودند (به ترتیب امضای نامه) ودو نفر بعدی هم به هسته اولیه اضافه می‌شوند: آقایان خامنه‌ای و مهدوی کنی بودند. آن ۴ نفر که هیات اولیه ۵ نفره بر صلاحیت همه جانبه شان مهر تایید می‌زنند هم: مهندس بازرگان، احمد صدر حاج سید جوادی، مهندس کتیرایی و مهندس عزت‌الله سحابی. بدین ترتیب در این زمان شورای انقلاب (تهران) ۱۱ عضو خود را می‌شناسد. ( ۴+۲+۵).

سند سوم: نوشته‌ای از مرتضی مطهری در پاریس است که نظر خود را درباره ۱۲ نفر مطرح و به عبارتی کاندیدا شده بودند ابراز می‌دارد. برخی را کاملا تایید می‌کند و در بعضی تردید دارد. این افراد به ترتیبی که در نوشته او آمده عبارتند از: بازرگان، سحابیِ پسر، صدر حاج سید جوادی، مصطفی کتیرایی، کریم سنجابی، دکتر یزدی، حسن حبیبی، آیت‌الله خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی، دکتر عبدالکریم لاهیجی، عباس تاج و دکتر کاظم یزدی

سند چهارم: میثاق‌نامه شورای انقلاب است به خط ابوالحسن بنی‌صدر رییس جمهوری و رییس شورای انقلاب در سال ۱۳۵۹ با ادبیات خاص او و وجه مهم آن امضاهاست: به ترتیب: بنی‌صدر، بازرگان، بهشتی، حبیبی، سحابی، آقای خامنه‌ای، شیبانی، قطب زاده، مهدوی کنی، معین‌فر، موسوی اردبیلی و هاشمی رفسنجانی.

سند پنجم: بیان‌گر تمایل شخص امام خمینی به عضویت داریوش فروهر در شورای انقلاب است.

سند ششم: مانند سند قبلی تمایل به عضویت آیت‌الله منتظری. هم آقای منتظری و هم فروهر گفته بودند چنانچه نظر امام باشد می‌پذیرند. رهبر انقلاب انتخاب اعضای جدید را به هیات ۵ یا ۷ نفره اول واگذار کرده بود ولی این دو تأیید خود امام خمینی را هم خواستند.

حال نکاتی به بهانۀ انتشار این اسناد ۶ گانه و از منظر غور و دقت در تاریخ معاصر:

۱. چرا دیر و با تأخیر و پس از مرگ اعضا؟ چنان‌که در صدر این نوشته هم آمد چرا این قدر دیر و چرا این همه با تأخیر؟ کدام مصلحت ملی و امنیتی مانع انتشار زودتر شده است؟ وقتی امکان گفت‌وگو با معین‌فر و هاشمی و شیبانی و برای خارج‌نشینان بنی‌صدر فراهم بود چرا منتشر نشد؟ (یک حدس این است چون اولین رییس جمهوری ایران پی‌گیر و فعال بود لابد ملاحظه کردند تا بعد از مرگ او باشد که در مهر ۱۴۰۰ اتفاق افتاد. چون ممکن بود ادعاهایی را مطرح کند و اسباب دردسر شود).

۲. پیش‌بینی مطهری دربارۀ مسوولیت اجرایی دو روحانی شاخص؛ در نوشته مرتضی مطهری درباره هاشمی رفسنجانی از دو منظر ابراز تردید شده. یکی «عینا همان که در مورد آقای خامنه‌ای هست»: آیا واقعا مصلحت است که «فردی که فعلا یا بعدا کاندیدای پست دولتی می‌شود وارد کار گردد؟»

مورد خاص هاشمی اما این است: ایشان شخصا بی‌علاقه بود مگر آن که به او امر شود.

این در حالی است که هاشمی رفسنجانی در عرصه سیاست به اشتهای زایدالوصف سیاسی و میل به قدرت اشتهار داشت و شاید برای اولین بار باشد که درباره او با توصیف «بی‌علاقه» رو به رو می‌شویم. اگر این سند قبل از دی ۱۳۹۵ منتشر می شد آنگاه توضیح هاشمی چه خواندنی بود و دریغ که تعلل و تأخیر این مجال را ستاند.

به یاد آوریم مهم‌ترین انتقاد یاران و دوستان آقای خاتمی به او این بود که چرا مثل هاشمی رفسنجانی میل و اشتهای قدرت و نه الزاما تمنای قدرت ندارد و دیوژن‌وار کناره می‌گیرد؟ حالا ما درباره هاشمی با تعبیر «بی علاقه» رو به رو می‌شویم آن هم در حالی که در کنار مطهری در زمره ۵ نفر و هسته اصلی بوده. بی‌علاقه به چی؟ کیست که نداند هاشمی جایگاه تأسیسی داشته و در ۱۰ سال رهبری امام خمینی عملا مرد شماره دو جمهوری اسلامی بوده است؟

۳. دستخط اصلی امام نه رسولی محلاتی؛ یکی از ارزش‌های تاریخی این اسناد این است که دستخط خود امام است نه مانند برخی اسناد (‌مشهورتر از همه نامه به گورباچف) که به خط آقای رسولی محلاتی و البته به امضا و مهر امام است و برخی موجب اختلاف شده. ویژگی خط خود امام این است که نقطه و ویرگول نمی‌گذارد. «آ»‌های او مد ندارد و شکل نوشتن کلمه «هم» خاص است.

۴. دو منبع مشروعیت؛ مهم‌ترین سند همان اولی است. اساسنامه شورای انقلاب به خط مهندس کتیرایی و از حیث ۴ اصلاح بسیار مهم و کلیدی که شخص امام خمینی انجام داده است:

الف: در پیش‌نویس آمده است: «به حول و قوه الهی و بر اساس ابراز اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران نسبت به رهبری امام خمینی و به موجب حقوق ناشی از رهبری دینی شورایی با عنوان شورای انقلاب و بر طبق این اساسنامه تشکیل می شود». امام خمینی اما آن را این گونه تغییر می‌دهد:

«به حول و قوه الهی و براساس حقوق ناشی از رهبری دینی و سیاسی خمینی و به موجب ابراز اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران نسبت به رهبری ایشان شورایی به عنوان شورای انقلاب بر طبق این اساسنامه تشکیل می‌شود». اهمیت این تغییر و اصلاح فوق العاده است. یک بار دیگر دو جمله را با هم مقایسه کنید.

در اولی هم به «حقوق ناشی از رهبری دینی» توجه شده اما اولویت را به ابراز اعتماد اکثریت قاطع مردم داده است. در اصلاحیه امام اما حقوق ناشی از رهبری دینی با افزودن کلمه سیاسی جلوتر آمده است.

اضافه کردن کلمه سیاسی می‌تواند به منزله آن باشد که از همان زمان به ولایت فقیه نظر داشته اما در قالب این اصطلاح نمی‌گفته است. کما این که نه در سخنان و مصاحبه‌های پاریس و نه در پیش‌نویس قانون اساسی اشارتی به ولایت فقیه نیست.

ب: امام بر روی کلمه «دموکراتیک» خط می‌کشد و «جمهوری اسلامی» را کافی می‌داند. بازرگان و دوستان او نگران قرائت‌های ضد دموکراتیک یا غیر دموکراتیک از مفهوم جمهوری اسلامی بودند و از این رو پیشنهادشان جمهوری دموکراتیک اسلامی بود. امام اما بر روی کلمه دموکراتیک خط می‌کشد. البته جمهوری اسلامی را هم به حکومت اسلامی یا امارت اسلامی تغییر نمی‌دهد و خود جمهوری هم مفهوم دموکراتیک و مدرنی است. در نظر داشته باشیم عنوان بسته‌ترین حکومت‌های اروپای شرقی و حتی کره شمالی هم «جمهوری دموکراتیک» است در حالی که هیچ یک از دموکراسی های پیشرفته بعد از جمهوری، دموکراتیک ندارند. مانند فرانسه و آلمان. آمریکا هم در واقع حکومت های متحده است.

پ: امام خمینی این جمله را به خط خود اضافه می‌کند: ریاست شوری [شورا] با رهبر انقلاب [است] و یا کسی که به نیابت، ایشان منصوب نماید.

با این جمله ادعای تحمیل مهندس بازرگان به امام باطل است چون رییس شورای انقلاب در واقع خود ایشان بوده است. بدین ترتیب ابوالحسن بنی‌صدر هم تنها در جانشینی فرماندهی کل قوا از طرف امام نیابت نداشته بلکه در ریاست شورای انقلاب هم چنین بوده است.

ت: امام خمینی تا قبل از آن از خود با عنوان «رهبر انقلاب» یاد نکرده بود و تعبیر جنبش یا نهضت و به تبع آن رهبری جنبش یا نهضت را به کار می‌برد. انقلاب، اصطلاحی دینی یا قرآنی نیست و به همین سبب رهبران مذهبی مشروطه هم چندان به کار نمی بردند. جالب این که خود شاه در نیمه آبان۱۳۵۷ چند بار گفت صدای انقلاب تان را شنیدم و به کلمه انقلاب اعتراف کرد و رسمیت داد در حالی که طی ۱۵ سال قبل از آن تنها برای « انقلاب سفید» این تعبیر را به کار می برد و خود را رهبر آن می دانست.

۲۷۲۲۰

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1813746

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: امام خمینی تاریخ انقلاب تاریخ معاصر ابوالحسن بنی صدر هاشمی رفسنجانی مهندس بازرگان جمهوری اسلامی شورای انقلاب امام خمینی بی علاقه خامنه ای آیت الله معین فر خط خود

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۹۱۲۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شهدا برای بقای جمهوری اسلامی جانفشانی کردند

امام جمعه کاشان ضمن اشاره به اهمیت برگزاری یادواره شهدا، گفت: شهدا برای بقای جمهوری اسلامی جانفشانی کردند. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردستان، حجت‌الاسلام سید سعید حسینی، شامگاه شنبه در مراسم یادواره شهدای بخش مهاباد اردستان، اظهار داشت: خداوند متعال در آیه 102 از سوره نساء می‌فرماید که «کفار دوست دارند شما غافل باشید از سلاح و کالاهایتان تا به شما یورش ببرند و شبیخون بزنند» و منظور از اسلحه دو موضوع است یکی اسلحه معنوی است که دشمن می‌خواهد آن از بین برود و رهبر انقلاب اسلامی هم به آن اشاره کرد که آمریکایی‌ها و غربی‌ها می‌خواهند با تهاجم فرهنگی ایران را آندلسی کنند، لذا باید هر دو سلاح را محکم داشته باشیم.

وی افزود: زمانی یکی از مسئولان عالی‌رتبه وقت کشور گفت الان وقت موشک نیست و وقت علم و دانش است و دشمن دقیقا همین را می‌خواهد که مومنان و مسلمانان از اسلحه معنوی و مادی خودشان غافل شوند و ناگهان حمله کنند، اما رهبر انقلاب اسلامی این خلف شایسته حضرت امام به همه مسائل واقف بوده و هوشیارند.

نمانیده ولی‌فقیه در کاشان با بیان اینکه مردم عزیز بیانیه گام دوم انقلاب را جدی بگیرید گفت: رهبر انقلاب اسلامی در این بیانیه دارند بستر را برای ظهور آماده می‌کنند و یکی از نکات مهم این بیانیه این است که باید تمدن‌سازی صورت بگیرد.

امام جمعه کاشان بیان کرد: همه فرهنگیان، حوزویان و اساتید باید شاخصه‌های تمدن را از قرآن استخراج کنیم و آن را به اندازه‌ای که می‌توانیم در جامعه و محیط پیرامونی و سپس خارج از کشور گسترش دهیم و 10 شاخصه تمدن اسلامی معنویت است و جنگ هشت سال دفاع مقدس دانشگاه معنویت بود و در قبور شهدا امروز مشاهده کردم شهید 16 ساله وجود داشت و بسیاری از شهدا دانش‌آموز بودند، اما از جبهه که بر می‌گشتند عارف بودند و راه 100 ساله یک عارف را یک شبه طی کردند و این راه معنویت را حضرت امام به همه آموخت.

حسینی تاکید کرد: غربی‌ها با لجن‌زار رذائل اخلاقی خود در زمان پهلوی به جان کشور افتادند، اما حضرت امام دل‌های جوانان را به سوی معنویت منقلب کرد و ثمره هشت سال دفاع مقدس صدور انقلاب اسلامی به خارج از کشور بود و خداباوری و معنویت را به کشورهای دیگر تزریق کردند و جوانان ما زیر بمب‌باران‌های تبلیغاتی دشمن هستند، اما می‌بینیم جوانان با چه شور و حالی در مراسمات شرکت می‌کنند که نمونه آن اعتکاف و شرکت در یادواره شهدا است.

نمانیده ولی فقیه در کاشان، تصریح کرد: برادران و خواهران تا می‌توانند روی شاخصه معنویت کار کنند که یکی از آن‌ها همین یادواره شهدا است و بدانید به دعوت شهدا برای تقویت معنویت شرکت کردید و همین راه برای صدور معنویت در گام دوم انقلاب مهم است و همه این جهادها و مراسم‌ها ارزش است.

امام جمعه کاشان با اشاره به شهید والامقام فخری‌زاده، افزود: شهدا فدا شدند تا جمهوری اسلامی بماند، اما بعضی از آن‌ها که وظیفه تمدن‌سازی داشتند دشمن انتخاب کرد و شهید کرد تا جلوی معنویت را بگیرد و همین شهید را دشمن 10 سال دنبالش بود تا بتواند به شهادت برساند و همین حمله ایران به اسرائیل زحمات شهدایی همچون تهرانی‌مقدم و فخری‌زاده‌ها بود و کفار دوست دارند تا ما غافل شویم و به ما هجوم بیاورند پس در هر دو جبهه سلاح معنوی و سلاح نظامی باید تلاش کنیم.

وی بیان کرد: اسرائیلی‌ها وقتی از زبان رهبر انقلاب اسلامی شنیدند که ایران می‌خواهد موشک بزند اعلام کردند که محکم نزنید و حقیقتا آنچه اتفاق افتاد با توسلات بود و 103 هواپیما در آسمان بود تا موشک‌ها را بزنند و 700 پرنده شناسایی در منطقه داشتند و همه ناتو آماده شده بودند تا موشک‌ها را رصد کنند، اما کاری از پیش نبردند و موشک‌های ما به هدف نشست و آمریکا بیش از سه میلیارد و 500 میلیون دلار هزینه پدافند داد و گنبد آهنین کاری نتوانست انجام دهد.

انتهای پیام/802/